Bệnh celiac là gì: Cách nhận biết những triệu chứng

View this post on Instagram

A post shared by Miss Universe (@missuniverse)

Cuộc thi Miss Universe 2022 đang bắt đầu hành trình tại Mỹ. Công chúng mong ngóng những màn xuất hiện đẹp mắt từ các thí sinh, đón chờ những phút giây tỏa sáng của họ, để rồi người xứng đáng nhất sẽ được Miss Universe 2021 Harnaaz Sandhu trao lại vương miện kế thừa.

Song song, các fan hâm mộ của Harnaaz Sandhu cũng an tâm khi thấy thần tượng của mình đã tái xuất với bề ngoài thon gọn, sau một giai đoạn bị tăng cân mất kiểm soát vì căn bệnh celiac. Việc kiểm soát vóc dáng cho thấy tình hình sức khỏe của Harnaaz Sandhu đã dần ổn định.

Hậu đăng quang Miss Universe 2021, nàng hậu sinh năm 2000 đến từ Ấn Độ từng có một giai đoạn tròn lên rõ trông thấy. Cân nặng của Harnaaz Sandhu trở thành đề tài bàn tán trên nhiều diễn đàn nhan sắc. Cô từng giải thích: “Tôi là một trong những người đầu tiên bị chỉ trích vì tôi quá gầy và bây giờ mọi người lại chỉ trích tôi vì tôi quá béo. Không một ai biết về bệnh celiac của tôi. Căn bệnh không thể ăn bột mì và nhiều thứ khác nữa”.

Rất nhiều người khi nghe đến căn bệnh này đều có chung một loạt câu hỏi. Bệnh celiac là gì? Có nghiêm trọng không?… Để giải mã những thắc mắc về căn bệnh lạ mà Miss Universe 2021 gặp phải, hãy cùng Harper’s Bazaar tham khảo thông tin sau.

Bệnh celiac là gì?

Gluten có nhiều trong các thực phẩm từ lúa mì. Ảnh: Instagram @harnaazsandhu_03

Bệnh celiac là một bệnh tự miễn dịch, do nhạy cảm với hai loại protein thực vật là gliadin và gluten. Cơ thể không dung nạp gluten, dẫn đến viêm niêm mạc và teo nhung mao. Căn bệnh này ước tính ảnh hưởng đến 1 trên 100 người trên toàn thế giới, nhưng chỉ khoảng 30% được chẩn đoán chính xác.

Gluten là một loại protein được tìm thấy trong các thực phẩm như lúa mì, lúa mạch, lúa mạch đen,… Khi người mắc bệnh celiac dùng thực phẩm chứa gluten, cơ thể họ sẽ tạo ra phản ứng miễn dịch tấn công ruột non. Điều này dẫn đến tổn thương nhung mao, khiến cơ thể không hấp thụ được các chất dinh dưỡng của thức ăn. Từ đó dẫn đến các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng khác, bao gồm viêm ruột mãn tính.

Theo Viện Tiểu đường và Bệnh Tiêu hóa và Thận Quốc gia, có khoảng 1 trong 141 người Mỹ mắc bệnh celiac. Những người này cần loại bỏ hầu hết các dạng gluten khỏi chế độ ăn uống của họ. Trong đó bao gồm các sản phẩm bánh mì, đồ nướng, bia,…

Các triệu chứng của bệnh celiac là gì?

Một trong những triệu chứng của bệnh celiac là sự thay đổi cân nặng đột ngột. Ảnh: Instagram @harnaazsandhu_03

1. Vấn đề về đường ruột

Ở bệnh nhân mắc celiac, có khoảng 43% xuất hiện triệu chứng đi ngoài thường xuyên. Đây được xem là dấu hiệu phổ biến để phát hiện bệnh lý. Để chắc chắn, bạn có thể đến bệnh viện xét nghiệm máu để được chẩn đoán chính xác hơn. Nếu bệnh nhân mắc bệnh celiac, chế độ ăn kiêng gluten sẽ giúp giảm vấn đề đường ruột đáng kể.

Tuy nhiên, bạn đừng mặc định rằng đây là biểu hiện của bệnh celiac. Vì có thể đó là những vấn đề khác như ngộ độc thực phẩm, thiếu men tiêu hoá,…

2. Đầy bụng, khó tiêu

Đầy bụng có nhiều nguyên nhân, nó có thể xuất phát từ bệnh celiac. Do căn bệnh này không thể dung nạp gluten, dẫn đến khả năng đầy bụng cao kèm mệt mỏi. Theo nghiên cứu trên 85 người có triệu chứng đầy bụng và khó tiêu, có khoảng 9% người mắc bệnh celiac. Vì vậy, việc điều chỉnh chế độ ăn thích hợp có thể giảm thiểu triệu chứng này.

3. Mệt mỏi

Khi dung nạp quá nhiều gluten, cơ thể của bệnh nhân celiac thường có biểu hiện mệt mỏi. Được biết, gluten là “kẻ thù” của hệ tiêu hóa ở người mắc bệnh. Vậy chúng phá hủy bằng cách nào?

Gluten khi được đưa vào cơ thể sẽ được đưa xuống ruột non. Tại đây, các nhung mao ở ruột non sẽ hấp thụ, gây ra tình trạng không dung nạp vitamin và khoáng chất. Điều này làm cho cơ thể thiếu hụt dinh dưỡng nghiêm trọng. Bên cạnh đó, chất lượng giấc ngủ của bệnh nhân ngày càng kém khiến tinh thần không được tỉnh táo và có cảm giác uể oải.

4. Giảm cân

Do tổn thương các nhung mao ở ruột non, các chất dinh dưỡng không thể được đưa vào cơ thể hoàn toàn dẫn đến cơ thể bị suy nhược. Triệu chứng suy dinh dưỡng, giảm cân, thấp còi cũng được xem là dấu hiệu nhận biết bệnh celiac. Người bệnh sẽ bị sụt cân và rất khó kiểm soát cân nặng của mình.

5. Tăng cân

Tuy nhiều người sụt cân do cơ thể vì bệnh celiac, nhiều người khác lại bị tăng cân như một phản ứng dị ứng. Một nghiên cứu theo dõi những người mắc căn bệnh này xuyên suốt 10 năm kết luận rằng nhiều người không nhận ra mình bị mắc bệnh celiac khi tăng cân. Cơ thể do thiếu dưỡng chất tăng cường sản sinh hormone gây đói gọi là ghrelin, tạo cảm giác đói liên tục và từ đó khiến người bệnh nạp nhiều calorie hơn mong muốn.

6. Trầm cảm

Những người mắc bệnh celiac rất dễ bị trầm cảm. Họ thường lo lắng, dẫn đến rối loạn ăn uống và hay mệt mỏi. Do không thể dung nạp đủ dưỡng chất, cơ thể trở nên yếu hơn.

Khi mắc chứng trầm cảm, người bệnh rất khó phối hợp trong quá trình chữa trị. Vì bệnh celiac chỉ có thể cải thiện khi chúng ta tuân thủ bữa ăn không gluten. Trong khi đó, một số người có xu hướng ăn nhiều và tăng cân đột ngột. Nhiều trường hợp khác sử dụng thuốc chống trầm cảm, gây mất kiểm soát cân nặng.

Cách điều trị bệnh celiac

Ảnh: Shutterstock.

Theo nghiên cứu nhiều năm, việc điều chỉnh chế độ ăn uống đối với bệnh nhân là giải pháp chữa trị tối ưu. Bệnh nhân cần tránh những thực phẩm có chứa gluten.

Vậy quá trình chọn lọc thức ăn không gluten có khó hay không? Đừng quá lo lắng, hiện nay, các công ty sản xuất đã chủ động ghi rõ thông tin trên nhãn sản phẩm dòng chữ “gluten-free”, nghĩa là “không chứa gluten”.

Lưu ý: Dù biết việc loại bỏ gluten là tốt đối với người bệnh, nhưng trong quá trình chẩn đoán không nên cắt gluten hoàn toàn. Bạn nên tìm đến chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn một cách kỹ lưỡng, vì phản ứng của mỗi người khi nạp gluten là hoàn toàn khác nhau.