Một khoảnh khắc chưa từng có trong lịch sử nghệ thuật và đấu giá đã diễn ra tại New York. Sàn đấu giá Sotheby’s đã bán tác phẩm Comedian (2019) của nghệ sỹ Maurizio Cattelan – một quả chuối được dán trên tường bằng băng keo xám – với mức giá 6,2 triệu đô-la Mỹ (đã bao gồm các chi phí phụ thu cho người đấu giá thành công). Quả chuối này đã trở thành loại trái cây đắt nhất thế giới – mặc dù có thể nó sẽ bị hư thối và vứt bỏ sau một vài ngày tới.
Người điều khiển phiên đấu giá, Oliver Barker, giới thiệu lô hàng này là “một hiện tượng viral mà ai cũng biết”. Quả thực vậy. Chỉ một quả chuối, song nó lại là tâm điểm của buổi đấu giá hôm 20/11 (theo giờ địa phương) tại New York. Thậm chí, Sotheby’s đã trưng bày nó rất cẩn mật ở trụ sở New York, và đặt cả bảo vệ canh gác nghiêm ngặt, trước thềm phiên đấu giá diễn ra.
“Tác phẩm Comedian của Cattelan. Chúng ta sẽ bắt đầu ở mức 800.000 đô-la Mỹ. Bây giờ là 850.000 đô-la Mỹ. Ở mức 850 đến 900.000 đô-la Mỹ. Cảm ơn ngài. 1.100.000 đô la. Đó là giá thầu của ngài, thưa ngài. 1.200.000. 1.300.000. 1.400.000. 1.500.000 đô-la Mỹ.
Chúng ta đang xem xét một quả chuối bình thường và một miếng băng keo bình thường. Tuy nhiên, điều làm cho sự bình thường trở nên phi thường chính là ý định của nghệ sĩ đã tạo ra chúng.
Tôi đang tìm… đây rồi. 4 triệu đô-la Mỹ. Có ai nói 5 không? 5 triệu đô-la. Đừng để vuột mất cơ hội. 5.100.000 đô-la Mỹ. Quả chuối đắt nhất thế giới. Ở mức 5.200.000 đô-la Mỹ. Và tôi sẽ bán nó với mức giá này. Cảnh báo cho ai còn quan tâm. Giá là 5.200.000 đô-la Mỹ.
Và nó là của anh. Xin chúc mừng. Thực sự cảm ơn anh rất nhiều. Xin chúc mừng.”
Người đã đấu giá thành công quả chuối đắt nhất thế giới này là Justin Sun, chàng trai 9X và nhà khởi nghiệp công nghệ chuyên về lĩnh vực tiền tệ điện tử (cryptocurrency). Justin là người sáng lập của đồng TRON, đồng thời là chủ sở hữu nền tảng BitTorrent. Và tất nhiên, Justin Sun đã chi trả cho quả chuối Comedian này với đồng tiền điện tử – điều này hoàn toàn được chấp thuận bởi Sotheby’s.
Nói về lý do trả 6,2 triệu đô-la Mỹ (gồm 5,2 triệu đô-la Mỹ đấu giá và thêm 1 triệu đô các chi phí liên quan), Justin Sun cho biết rằng “đây không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật. Nó đại diện cho một hiện tượng văn hóa, kết nối thế giới nghệ thuật, meme và cộng đồng tiền điện tử. Tôi tin rằng tác phẩm này sẽ truyền cảm hứng cho nhiều sự thảo luận trong tương lai và sẽ trở thành một phần của lịch sử”.
Quả thực, tác phẩm Comedian của nghệ sỹ Maurizio Cattelan đã thu hút sự quan tâm của cả thế giới khi nó lần đầu tiên ra mắt tại Art Basel Miami năm 2019. Lúc đó, nó sang tay tại sự kiện nghệ thuật này với mức giá 120.000 đô-la Mỹ. Nhiều người đã bày tỏ cảm giác nực cười rằng một quả chuối có thể trị giá hơn một chiếc xe hơi. Bây giờ, với mức giá 6,2 triệu đô-la Mỹ, quả chuối này còn đắt hơn cả nhiều căn nhà!
Trên thực tế, Justin Sun đã chi trả cho một tác phẩm mà bất kỳ ai cũng có thể thực hiện được. Bản thân Comedian mà anh nhận được cũng không phải tác phẩm gốc của nghệ sỹ Maurizio Cattelan.
Quả chuối gốc, được mua năm 2019 tại một siêu thị ở Florida, đã bị ăn từ lâu rồi. Lúc đó, nghệ sỹ trình diễn David Datuna đã ăn nó ở Miami Basel, bình luận là “nó rất ngon nhưng có quá nhiều băng dính”. Đội ngũ của phòng tranh đã nhanh chóng thay thế bằng một quả chuối mới. Qua đến năm 2023, khi tác phẩm được trình bày ở Bảo tàng Nghệ thuật Leeum ở Seoul, một sinh viên nghệ thuật người Hàn Quốc đã bóc nó khỏi bức tường và quay video cho thấy mình đang gặm nhấm quả chuối này.
Bản thân Sotheby’s cũng đã thay thế quả chuối nhiều lần. Khi tác phẩm được trưng bày ở trụ sở New York của sàn đấu giá, nó trông thâm và đen xì, không giống với quả chuối tươi mới tại phiên đấu giá. Chắc chắn, người sở hữu tác phẩm này sẽ phải liên tục thay thế quả chuối nếu không muốn nó chín rục ra, nát bất trên tường và thu hút ruồi nhặng. Bản thân anh Justin Sun cũng nói rằng “trong những ngày tới, tôi sẽ đích thân ăn quả chuối này như một phần của trải nghiệm nghệ thuật độc đáo”.
Có thể nói rằng số tiền 6,2 triệu đô-la Mỹ mà Justin Sun bỏ ra không mua được quả chuối gốc, và cũng không mua nổi băng keo dán gốc. Vậy, nó mua được điều gì? Đó là ý niệm về tính nghệ thuật. Tác phẩm này như nói lên một cách chế giễu về cách định giá sản phẩm trong giới nghệ thuật, thậm chí có thể xem là tùy tiện. Và một thứ dường như có vẻ tầm thường, nhưng khi được gắn liền với ý niệm độc đáo thì trở thành một điều gì đó phi thường.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
TRIỂN LÃM NGHỆ THUẬT VÀI “A” LẦN NÂNG TẦM NHẬN THỨC VỀ BẠO LỰC GIA ĐÌNH
NGẮM TÁC PHẨM YAYOI KUSAMA TẠI NAOSHIMA, HÒN ĐẢO NGHỆ THUẬT ĐƯƠNG ĐẠI CỦA NHẬT BẢN
11 BỨC TRANH NỔI TIẾNG VÀ ĐẮT ĐỎ NHẤT CỦA ĐẠI DANH HỌA PABLO PICASSO
Trích dẫn DW,
Harper’s Bazaar Việt Nam