Avant-garde trong thời trang là gì? Hãy nhìn các thiết kế từ Iris Van Herpen. Ảnh: Iris Van Herpen
Mỗi khi Lady Gaga hay Nicki Minaj xuất hiện trên sân khấu, trang phục của họ lại khiến khán giả trầm trồ. Đây giống như những kiểu quần áo chỉ nhìn thấy trong viện bảo tàng hay lễ hội Halloween. Quả thật sự sáng tạo với vải vóc là không có giới hạn, và các nhà thiết kế dũng cảm nhất sẽ không ngừng đặt ra những tiêu chuẩn mới về tính thẩm mỹ. Do đó, với câu hỏi “Avant-garde là gì”, thì đây chính là hiện thân của sự vô biên trong thời trang.
Đây là cách Lady Gaga đeo khẩu trang tại Lễ trao giải Video Music Awards 2020.
Những bộ trang phục “cạn lời” của Lady Gaga.
Avant-garde là gì?
Avant-garde là một từ tiếng Pháp, tiếng Anh có nghĩa là “advanced-guard”. Cụm từ này dùng để chỉ những tác phẩm nghệ thuật phá vỡ mọi ranh giới và thách thức khả năng chấp nhận của con người.
Avant-garde là gì? Avant-garde là đại diện của sự liều lĩnh và kiến tạo tương lai. Sự thay đổi và sáng tạo không ngừng chính là chìa khóa để tiến về phía trước. Avant garde ngồi ở bậc cao nhất trên nấc thang sáng tạo và rất nhiều tác phẩm đặc sắc là dựa theo phong cách này.
Avant-garde trải rộng trên nhiều lĩnh vực nghệ thuật. Thời trang là một trong số đó.
Một số người cho rằng thời trang hiện nay chỉ để bán và không còn tính nghệ thuật. Tuy nhiên, một số ít nhà thiết kế như Rei Kawakubo, Rick Owens, Viktor & Rolf, Yohji Yamamoto, Iris Van Herpen, John Galliano… vẫn tiếp tục từ chối các thiết kế thương mại để tự mày mò, khám phá những lãnh địa nguyên sơ của thời trang.
Bộ sưu tập của nhà thiết kế Rick Owens tại Paris Fashion Week 2016.
Thị trường của thời trang avant-garde
Không giống các nhà máy sản xuất quần áo đại trà ngày nào cũng tung ra mẫu mới, mỗi bộ sưu tập avant-garde phải mất rất nhiều tháng chuẩn bị. Mỗi show diễn chẳng khác nào một triển lãm nghệ thuật.
Đôi khi các bộ sưu tập chỉ nhằm mục đích thỏa sức sáng tạo của nhà thiết kế, là cơ hội để họ truyền cảm hứng, phô diễn kỹ thuật và sức sáng tạo cùng sự hiểu biết của mình. Chỉ có một số ít nghệ sĩ đủ khả năng đưa avant-garde ra khỏi sàn diễn runway và giới thiệu nó đến rộng rãi công chúng.
Những nghệ sĩ lập dị như Lady Gaga chắc chắn sẽ không tiếc tiền đầu tư cho trang phục avant-garde trong các MV ca nhạc hay sân khấu biểu diễn của mình. Một số lễ hội thời trang như Met Gala cũng là nơi phong cách avant-garde tung hoành ngang dọc bên cạnh haute-couture.
Thời trang avant-garde cũng là một phương tiện giúp thu hút sự quan tâm của giới truyền thông, tăng cơ hội xuất hiện trên báo chí, tăng cường sự tương tác với nhãn hàng. Các thiết kế avant-garde được bán dưới dạng tác phẩm nghệ thuật để trưng bày trong bảo tàng hoặc dùng chụp ảnh tạp chí.
Tại Met Gala 2017, Katy Perry đã mặc trang phục avant-garde do John Galliano thiết kế cho nhà mốt Maison Margiela.
Beyoncé sử dụng rất nhiều trang phục avant-garde cho bộ phim ca nhạc đặc sắc Black is King năm 2020 của mình.
Ngoài ra, để tăng tính ứng dụng, một số nhà thiết kế còn tạo ra dòng ready-to-wear avant-garde linh hoạt, dễ nhìn, dễ mặc, thích hợp cho nhiều sự kiện. Các thiết kế này vẫn giữ được đặc điểm đơn sắc, đường cắt tinh tế mạnh mẽ và những lớp vải được sắp xếp khéo léo.
Bộ sưu tập ready-to-wear năm 2019 của nhà thiết kế Marine Serre được đánh giá là dễ mặc mà vẫn giữ được tinh thần avant-garde.
Bên cạnh đó, rất nhiều thiết kế gần đây chú trọng vào khía cạnh bảo vệ môi trường và sử dụng vật liệu tái chế, chẳng hạn giấy, nylon, vỏ chai…
Một bộ đầm dạ hội làm từ túi mua sắm, giấy gói hàng, giấy tạp chí và catalog, chai nhựa, hộp carton…
Phân biệt sự khác biệt giữa avant-garde và haute couture
Cả avant-garde lẫn haute couture đều phá vỡ các giới hạn của thời trang. Tuy nhiên sự khác biệt nằm ngay ở chính cái tên của hai trường phái này.
Haute couture nghĩa là high-end tailoring, tức trang phục may đo cao cấp với thiết kế tinh vi và giá cả đắt đỏ do các nhà mốt hàng đầu tạo ra. Haute couture không nhất thiết phải lập dị, mặc dù một số nhà thiết kế đã lấy cảm hứng từ các tác phẩm avant-garde để tạo ra bộ sưu tập haute couture dễ mặc hơn.
Trong khi đó, avant-garde là kiểu thời trang lập dị, không giống ai. Tuy nhiên, nếu haute couture chỉ xuất hiện trong lĩnh vực thời trang thì các kiệt tác avant-garde lại có trong nhiều lĩnh vực.
Các lĩnh vực có sự góp mặt của avant-garde là gì?
Avant-garde là một phong cách nghệ thuật nói chung. Như vậy, nó có thể xuất hiện trong tất cả mọi thể loại nghệ thuật, ví dụ điện ảnh, âm nhạc, hội họa…
Trong mỹ thuật: Trường phái avant-garde đã dành được nhiều sự quan tâm kể từ khi manh nha hình thành vào cuối những năm 1850. Đồng thời sản sinh ra rất nhiều danh tài cho thế giới, tiêu biểu như danh họa Pablo Picasso, Henri Matisse và Jackson Pollock, nhà điêu khắc Constantin Brâncuși, nhà sản xuất Andy Warhol…
Tác phẩm The Weeping Woman (Người đàn bà khóc) của danh họa Pablo Picasso.
Ở lĩnh vực kiến trúc: Có thể nêu ra những cái tên như Le Corbusier, Norman Foster, Frank Lloyd Wright và Louis Kahn.
Học viện Salk ở California (Mỹ) do kiến trúc sư Louis Kahn thiết kế, khởi công và hoàn thành từ năm 1959-1965.
Trong lĩnh vực phim ảnh: Nổi bật nhất là các nhà làm phim người Mỹ như Jonas Mekas, Kenneth Anger hay David Lynch… Bên kia Thái Bình Dương chúng ta có Ryūtarō Nakamura và Shūji Terayama người Nhật Bản…
Một cảnh trong bộ phim điện ảnh Pastoral: To Die in the Country năm 1974 của đạo diễn Shūji Terayama.
Trong lĩnh vực âm nhạc: Tiên phong nhất có thể kể đến dòng nhạc điện tử. Kraftwerk hay Daft Punk và một số DJ, nhà sản xuất nổi tiếng khác đã tạo ra những sản phẩm phi thường được người yêu nhạc đón nhận. Nightcore cũng là thể loại nhạc rất đáng chú ý do cặp đôi người Na Uy là DJ TNT và DJ SOS sáng tạo ra, trong đó các bản nhạc được tăng tốc độ lên 10-35%, tạo ra hiệu ứng nhanh và cuốn hút.
Trong văn học: Nhiều tác giả theo đuổi trường phái avant-garde đã để lại cho đời nhiều tác phẩm bất hủ dưới ngòi bút sáng tạo, đi ngược với truyền thống. Một số tác giả được vinh danh phải kể đến như James Joyce, Ernest Hemingway, Norman Mailer, Tristan Tzara và Raymond Queneau.
Đặc biệt, Norman Mailer là một nhà văn người Mỹ phản đối cuộc chiến tranh mà Mỹ gây ra tại Việt Nam. Ông là tác giả cuốn sách phản chiến Armies of the Night (Đội quân bóng đêm) được trao giải Pulitzer năm 1968.
Các tiểu thuyết của Norman Mailer mang tính lịch sử và hiện thực cao độ.
Sau nhiều năm phát triển, avant-garde đã chứng tỏ được vai trò tiên phong thử nghiệm của mình trong việc tạo ra những công trình, tác phẩm mới mẻ. Đằng sau mỗi sáng tạo thành công là vô số thử nghiệm thất bại, thậm chí bị chế nhạo, quay lưng. Vì thế, những nghệ nhân avant-garde rất cần được tán thưởng và cổ vũ để tạo ra những giá trị mới cho đời. Hy vọng những giải đáp của Bazaar Vietnam đã giúp bạn hiểu được avant-garde là gì.
>>> Xem thêm: HIGH FASHION / HAUTE COUTURE LÀ GÌ?
Tạp chí thời trang Harper’s Bazaar Việt Nam
