Nghệ thuật làm ô giấy dầu Trung Hoa qua vũ khí của Cung Tuấn trong Ám Hà Truyện

bzvn-am-ha-truyen-cung-tuan-o-giay-dau-5

Cung Tuấn trong vai Tô Mộ Vũ phim Ám Hà Truyện luôn cầm chiếc ô giấy dầu. Ảnh: Weibo đoàn phim

Mọt phim Trung Quốc chắc hẳn không còn xa lạ với hình ảnh những chiếc ô giấy dầu đầy màu sắc trong các bộ phim cổ trang. Có khi nào bạn tò mò những chiếc ô ấy được cấu tạo ra sao? Và nếu đó là ô giấy thì làm sao lại có thể chống nước được hay không?

Gần đây bộ phim Ám Hà Truyện do Cung Tuấn đóng chính đang được đông đảo khán giả chú ý. Trong phim, Cung Tuấn vào vai sát thủ Tô Mộ Vũ của tổ chức Ám Hà và chiếc ô là vật bất ly thân của nhân vật này bởi ô của Tô Mộ Vũ không chỉ dùng ô để che mưa. Chiếc ô ấy còn mang theo vũ khí mạnh nhất của sát thủ hàng đầu Ám Hà.

Đã có không ít người hâm mộ mê phim mà tự chế tác những chiếc ô giấy dầu như của Tô Mộ Vũ cho riêng mình. Hãy cùng bóc tách kết cấu chiếc ô của Tô Mộ Vũ, đồng thời tìm hiểu về nghệ thuật làm ô giấy dầu lâu đời của Trung Quốc.

Chiếc ô giấy dầu là vũ khí tối thượng của Tô Mộ Vũ trong Ám Hà Truyện

Ảnh: Weibo Cung Tuấn Studio

Chiếc ô giấy dầu vốn là vật che nắng che mưa, nhưng ở trong Ám Hà Truyện lại được biến đổi kết cấu để trở thành một vũ khí vừa lợi hại, vừa đẹp mắt ở mỗi lần Tô Mộ Vũ xuất chiêu.

Lúc cần tấn công, chiếc ô này tựa thanh kiếm sắc lao về phía trước nhưng khi cần phòng thủ, chiếc ô mở tung, tán ô xòe rộng như một tấm khiên vững chắc trên tay Cung Tuấn.

Cấu tạo nan ô của Tô Mộ Vũ

Theo thông tin từ đoàn phim, chiếc ô mà Cung Tuấn cầm mang trọng lượng tổng cộng là 8kg, bên trong được thiết kế thêm 32 cơ quan. Mỗi nan của chiếc ô cài một thanh kiếm kim loại dạng nhỏ, tổng cộng giấu 17 thanh kiếm. Phần cán ô màu đen cũng được thiết kế bằng kim loại và giấu ở bên trong thanh kiếm thứ 18, cũng là thanh kiếm quan trọng nhất trong loạt vũ khí của Tô Mộ Vũ – Tế Vũ Kiếm.

Chiêu thức Thập Bát Kiếm Trận của Tô Mộ Vũ. Ảnh: Phim Ám Hà Truyện

Chiêu thức nổi tiếng Thập Bát Kiếm Trận của Tô Mộ Vũ cũng được thực hiện khi hắn cầm trong tay chiếc ô này. Mỗi khi chiếc ô được bật ra, 17 thanh kiếm sẽ tạo thành một vòng tròn sau lưng Tô Mộ Vũ và theo lệnh hắn lao về phía đối thủ, thanh kiếm thứ 18 chỉ được rút ra khi Tô Mộ Vũ nổi lên sát tâm muốn hạ gục hoàn toàn đối phương. Chiêu thức này của Tô Mộ Vũ không chỉ có bằng đó mũi kiếm bởi hắn có thể triển khai trận đánh này thành hàng ngàn, thậm chí hàng vạn mũi kiếm nhỏ bay trong không trung, tạo thành mưa kiếm vô cùng đẹp mắt và vi diệu.

Thanh kiếm Tế Vũ được giấu trong tay cầm ô. Ảnh: Weibo Cung Tuấn Studio

Đương nhiên, chiếc ô thực chất cũng là một đạo cụ trong bộ phim và những chiêu thức lợi hại kể trên cần đến sự can thiệp của kỹ xảo điện ảnh. Dù vậy, thiết kế chiếc ô vẫn được đoàn phim làm vô cùng tỉ mỉ và tâm huyết sao cho giống với nguyên tác nhất có thể. Cung Tuấn trong một phỏng vấn từng chia sẻ:

“Mặt nạ, ô và rất nhiều vũ khí khác trong phim đều được tạo nên dựa vào những kỹ thuật chế tác truyền thống của Trung Hoa kết hợp với công nghệ 3D. Đây là sự giao thoa giữa lịch sử văn hóa phi vật thể và kỹ thuật hiện đại. Khi tôi sử dụng những đồ vật này, bản thân tôi cảm thấy vô cùng tự hào”.

Mặt nạ và ô của Tô Mộ Vũ. Ảnh: Weibo Cung Tuấn Studio

Cá nhân Cung Tuấn và đoàn phim Ám Hà Truyện thực sự thuyết phục được người xem với những pha hành động đẹp mắt và tinh tế. Có thể thấy được rằng ngoài nội dung hấp dẫn, thì những chi tiết hậu kỳ cũng phần nào làm nên thành công của Ám Hà Truyện ở thời điểm hiện tại.

Nỗ lực bảo tồn nghệ thuật chế tác ô giấy dầu truyền thống

Nhà làm ô giấy dầu ở trấn Phân Thủy Lĩnh. Ảnh: 合美乡村

Từ khi người Trung Hoa phát minh ra giấy thì chiếc ô giấy dầu đã trở thành một vật gắn bó với cuộc sống con người nơi đây. Sau hàng năm, hiện còn rất ít nơi giữ được kỹ thuật làm ô truyền thông.

Đại đa số những chiếc ô giấy dầu được làm từ phương pháp này là ô giấy dầu đến từ trấn nhỏ Phân Thủy Lĩnh, huyện Lô Châu ở tỉnh Tứ Xuyên. Nơi đây vẫn lưu giữ những con phố cổ, ngõ hẻm cũ và những ngôi nhà có kiến trúc gỗ, tạo điều kiện môi trường lý tưởng cho việc bảo tồn nguyên vẹn kỹ thuật làm ô giấy dầu thủ công.

Ảnh: 合美乡村

Theo ghi chép tư liệu lịch sử, nghề làm ô tại Lô Châu khởi nguồn từ cuối thời Minh, đầu thời Thanh, đã có lịch sử hơn 400 năm. Sách “Lô Huyện Chí” năm Quang Tự thứ 8 (năm 1882) thời nhà Thanh đã ghi chép: “Ô giấy chế tạo ở Lô Châu khá nổi tiếng, trong thành có hơn hai mươi nhà hành nghề này, Phân Thủy Lĩnh, Sùng Nghĩa cũng nhiều người làm nghề, nhưng ô làm ở Phân Thủy Lĩnh là tốt nhất”.

Quy trình chế tác ô giấy dầu Trung Quốc

Ảnh: 合美乡村

Nguyên liệu chính để làm ô giấy dầu chủ yếu lấy từ các sản vật địa phương như dầu trẩu, cây trắc bách diệp, thủy trúc và giấy dó. Những vật liệu tự nhiên này mang lại cho chiếc ô đặc tính nhẹ, đẹp, bền và thực dụng.

Để làm ra một chiếc ô giấy dầu cần trải qua hơn 90 công đoạn như cắt xẻ sườn ô, luôn dây, tạo viền mép ô, vẽ hình, in, dán giấy, buộc cố định, phết dầu, sấy khung,… Mỗi công đoạn đều mang đầy tính nghệ thuật, phức tạp và tinh xảo. Đặc biệt, kỹ thuật “mãn xuyên” (xuyên kín dây) cần sử dụng chỉ ngũ sắc xuyên qua hơn 2000 mũi kim, khiến mặt ô như đóa hoa đang chúm chím nở, được tô vẽ từng lớp, vô cùng tinh xảo.

Ảnh: 合美乡村

CÁC BƯỚC ĐỂ TẠO NÊN MỘT CHIẾC Ô GIẤY DẦU

1. Chọn tre: Lựa chọn nguyên liệu tre, gia công thành các nan tre.

2. Làm khung ô: Vót các nan tre làm khung, sau đó xử lý bằng cách ngâm nước, phơi nắng, rồi khoan lỗ, dựng khung, xuyên chỉ, nối ráp tay cầm và đỉnh ô.

3. Làm mặt ô: Dán giấy đã cắt lên khung, sửa mép, định hình, và phơi nắng.

4. Vẽ hình: Vẽ hoa tiết lên mặt ô, rồi phơi khô.

5. Phết dầu: Cuối cùng, quét dầu trẩu lên mặt ô, phơi khô là có thể sử dụng.

Ảnh: TheMaxia

Ô giấy dầu không chỉ có tính bền vững mà còn là một tác phẩm thủ công mỹ nghệ đáng để sưu tầm. Mặt ô có cả thơ và họa, vẽ các họa tiết truyền thống Trung Quốc như Long Phụng Trình Tường (rồng, phượng báo điềm lành), Nhị Long Hí Châu (hai rồng tranh ngọc quý), Khổng Tước Khai Bình (chim công xòe đuôi). Những họa tiết này không chỉ thể hiện vẻ đẹp nghệ thuật của ô giấy dầu, mà còn gửi gắm khát vọng và theo đuổi một cuộc sống tốt đẹp của con người.

Bảo tàng ô giấy dầu ở Tứ Xuyên. Ảnh: 展厅展馆设计制作

Trả lời cho câu hỏi ô giấy dầu liệu có thực sự che được nắng, cản được nước mưa thì cần xem công đoạn dán giấy và quét dầu trẩu. Công đoạn này được người nghệ nhân lặp đi lặp lại nhiều lần, giúp mặt ô bền hơn và có thể bảo quản được lâu dài.

Trong Ám Hà Truyện, chiếc ô giấy dầu của Tô Mộ Vũ còn có thể xuất hiện như một tấm khiên vững chắc che chắn cho hắn trước hàng vạn chiêu kiếm của đối thủ. Chi tiết này giống như một lời tán dương gián tiếp đến kỹ thuật chế tác ô giấy dầu của người xưa.