Vùng tưởng niệm của Mzung Nguyễn tại triển lãm Huyễn Tế

Triển lãm Huyễn Tế – trưng bày cá nhân của nghệ sĩ Mzung Nguyễn, bao gồm 17 tác phẩm kết hợp nghiên cứu xã hội, đô thị và chủ nghĩa tiêu dùng. Trưng bày quy tụ các tác phẩm điêu khắc và xé dán mang tính chất nghi lễ, phản ánh quá trình chuyển hóa của con người dưới ảnh hưởng của các tác động ngoại biên trong đời sống hiện đại.

Mzung Nguyễn mong làm chậm lại sự quên lãng đang diễn ra như một cơ chế tự động

Chân dung nghệ sĩ Mzung Nguyễn

Con người không chỉ tồn tại như một sinh thể, mà còn như một cấu trúc xã hội, một đơn vị tiêu dùng, một mảnh dữ liệu bị lưu trữ và chi phối. Những vật ta chạm vào mỗi ngày như trang nhật báo, hình ảnh quảng cáo, mảnh giấy hóa vàng, vừa là vật thể quen thuộc, vừa là lớp biểu kiến chứa đựng ký ức bị xói mòn.

Khi bị loại bỏ khỏi vòng lưu thông, chúng không tan biến, mà lắng xuống như trầm tích, chờ được khai quật như những di chỉ mơ hồ của một nền văn hóa thức thời đang tự giải thể.

Báo in công nghiệp, chất thải thông tin công nghệ, các phương tiện truyền tải đời sống thường nhật được ép lại đặt bên cạnh vàng mã và các vật liệu tang lễ dân gian, vốn gắn với thế giới bên kia, để mở ra một cõi trung giới: nơi vật chất thế tục và nghi lễ siêu hình giao cắt, nơi ký ức và hiện tại không còn phân định rạch ròi.

Những vật thể bị loại bỏ khỏi đời sống, không đủ bền để trở thành di sản, nhưng cũng không đủ vô nghĩa để biến mất hoàn toàn, đã trở thành nguyên liệu chính trong triển lãm Huyễn Tế của Mzung Nguyễn.

“Trong trạng thái lửng lơ ấy, tôi tạo nên một vùng tưởng niệm, không phải để ghi nhớ điều gì cụ thể, mà để làm chậm lại sự quên lãng đang diễn ra như một cơ chế tự động”
– Nghệ sĩ Mzung Nguyễn –

Huyễn Tế là một hành trình thực hành nghệ thuật như một dạng nghi lễ tái tưởng niệm. Tại đó, vật chất không còn là chất liệu để sáng tác mà là nhân chứng. Nhân chứng của sự tiêu biến, của ký ức bị che lấp, của những hệ giá trị không còn nguyên vẹn.

Mzung Nguyễn định nghĩa thế nào là Huyễn Tế

Tên gọi Huyễn Tế (幻祭) kết hợp chữ 幻– hư ảo, trung giới; và 祭– tế lễ. Đây không phải là nghi thức tôn giáo, cũng không phải là trình diễn ký ức, mà là một thao tác tư duy: dùng hình thức tế tự để truy vấn những gì đã mất trong đời sống vật chất.

Dù mang hình thức chữ Hán cổ, Huyễn Tế không phải là một khái niệm ngoại nhập. Nó được cấu tạo từ trải nghiệm tín ngưỡng bản địa: nơi Phật giáo, Đạo giáo, thờ cúng tổ tiên và dân gian Việt Nam giao thoa, liên tục biến dạng để sinh tồn trong xã hội hiện đại.

“Trong thời đại mà cái chết cũng có thể bị số hóa, Huyễn Tế đặt ra một thực hành khác: không tái hiện ký ức, mà khiến nó hiển lộ qua vật chất đã bị bỏ quên và tạo một vùng tưởng niệm cho những gì chưa kịp được nhớ”
– Mzung Nguyễn nêu quan điểm –

Gate Gate Gallery đồng hành cùng nghệ sĩ Mzung Nguyễn trong dự án lần này, nơi hai chiều thực hành nghệ thuật của chị, nghiên cứu và sáng tạo, được đặt vào đối thoại. Trưng bày lần này vừa là kết quả của quá trình quan sát, nghiền ngẫm lâu dài, vừa đem đến không gian khuyến khích người xem phản ứng và suy ngẫm trước những biến chuyển thầm lặng nhưng sâu sắc trong cấu trúc vận hành của xã hội mà chúng ta bỏ qua rồi dần quên lãng.