Đạo diễn Hàm Trần trong buổi trò chuyện với Harper’s Bazaar Việt Nam, nhìn lại thành công bùng nổ đầu năm 2025 của phim Tiệm ăn của quỷ (Devil’s Diner). Ảnh: Nguyễn Trần Tường Vy (@vyfutos). Địa điểm: Mộng Studio (@mong_stu)
Dẫn nhập vào phim, Tiệm Ăn của Quỷ (tựa tiếng Anh: Devil’s Diner) thiết lập bầu không khí gây tò mò:“Mỗi tội lỗi đều có hương vị riêng và đều ghê miệng ngay khi nếm. Trong đời mình, ai rồi cũng sẽ gặp tiệm ăn này. Ở đây, tôi sẽ giúp trái tim đói khát của bạn được thỏa nguyện. Nhưng bạn biết đấy, không có bữa ăn nào là miễn phí cả”.
Ngày 26/1/2025, Tiệm Ăn của Quỷ chính thức phát trên Netflix, là bộ phim Việt nhiều tập đầu tiên phát hành trên toàn cầu. Cái giá để bước vào “tiệm ăn” của đạo diễn Hàm Trần là gì? Đó là trải nghiệm khiến khán giả xuýt xoa vì tính biểu tượng dày đặc mà trọn vẹn, tầng lớp nghĩa đan xen khơi gợi những phân tích sôi nổi từ khán giả.
Sau hai ngày phát hành, phim đã vươn lên vị trí số một trong danh mục xu hướng của Netflix tại Việt Nam. Vượt ra khỏi lãnh thổ, Tiệm Ăn của Quỷ nhận về những lời tán thưởng từ chuyên trang phê bình phim quốc tế ScreenAnarchy.
Poster chính thức cho phim. Ảnh: Zero Hour Productions, Kontribute
Gặp gỡ đạo diễn Hàm Trần không lâu sau khi bộ phim vừa phát sóng sáu tập của mùa đầu tiên, Harper’s Bazaar được biết anh đang bắt tay vào dự án điện ảnh mới cùng đội ngũ sản xuất đã đồng hành trong Tiệm Ăn của Quỷ là Zero Hour Productions và Kontribute. Anh không ngớt lời khen ngợi tinh thần làm việc của ê-kíp: “Những mắt xích nhỏ nhất đều làm việc với 100% trách nhiệm và đam mê. Họ chủ động bố trí công việc, nằm lòng cả kịch bản!”.
Đạo diễn Hàm Trần kể về kỷ niệm vui tại hậu trường cùng dàn diễn viên
Nhưng không chỉ có tinh thần làm việc nhóm tạo nên thành công cho phim, đạo diễn phim đã vén màn nhiều yếu tố khác làm nên sức hút của Tiệm Ăn của Quỷ. Đạo diễn Hàm Trần đã bóc tách những thành công của phim, đồng thời chia sẻ góc nhìn của mình về sự bùng nổ của phim chiếu mạng trong thời điểm hiện tại.
Yếu tố địa phương hóa (localization)
Màu sắc tâm linh trong Tiệm Ăn của Quỷ. Ảnh: Zero Hour Productions, Kontribute
Hàm Trần sinh tại Việt Nam. Anh sang Mỹ định cư từ năm tám tuổi, song ký ức về những đêm cả khu xóm mất điện, gia đình quây quần ngoài sân chưa bao giờ phai trong anh. Có đàn, có hát và cũng không thể thiếu tiết mục… kể chuyện ma, bởi ngôi nhà thơ ấu của anh nằm giáp một xưởng từng bị cháy và có nhiều câu chuyện ma mị bắt nguồn từ nơi này. Những chuyện dân gian ấy vẫn đủ sức khiến đạo diễn U60 “nổi da gà” khi nhắc lại: “Nỗi sợ ấy ám ảnh từ bé và theo tôi đến tận bây giờ. Đó là lý do tôi bị cuốn hút và muốn làm phim về những câu chuyện kinh dị”.
Chuyện của Hàm Trần có lẽ cũng giống với nhiều ký ức tuổi thơ của chúng ta. Đời sống tâm linh của người Việt, rộng hơn là của châu Á, luôn phong phú và đầy bí ẩn.
Vì vậy, khi kịch bản gốc của Tiệm Ăn của Quỷ, khai thác chủ đề Thất hình đại tội, đến tay đạo diễn Hàm Trần khoảng hai năm trước – thời điểm anh đang làm cố vấn cho Netflix Việt Nam trong việc phụ trách đánh giá kịch bản và tư vấn mua bản quyền phim – anh hiểu ngay một điều: Nếu muốn bộ phim thật sự chạm đến khán giả Việt, kịch bản cần một nỗi sợ hiện hữu gần gũi hơn.
Ảnh: Nguyễn Trần Tường Vy (@vyfutos). Địa điểm: Mộng Studio
Vậy là anh và đội ngũ biên kịch chuyển chủ đề, khai thác Ngũ độc (tham, sân, si, mạn, nghi) trong đạo Phật, tôn giáo gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần của đa số người Việt. Bản thân Hàm Trần cũng cảm thấy những nhân vật trong phim là đại diện cho chính mình và khán giả:
“Tiệm Ăn của Quỷ là câu chuyện về tất cả chúng ta. Mỗi nhân vật đều phản ánh một phần trong bạn, trong tôi. Ai cũng từng lao vào kiếm tiền đến mức đánh mất chính mình – đó là tham. Ai cũng từng khát khao được công nhận, tự hỏi vì sao những nỗ lực của mình bị bỏ qua – đó là mạn”.
Thành công của bộ phim một lần nữa khẳng định hướng đi đáng cân nhắc cho dòng phim kinh dị châu Á. Tiếp nối Tết ở Làng Địa Ngục (2023) của Việt Nam hay Exhuma: Quật Mộ Trùng Ma (2024) của Hàn Quốc, Tiệm Ăn của Quỷ cho thấy rằng tín ngưỡng, văn hóa và những câu chuyện dân gian từ địa phương chứa những nỗi sợ sâu thẳm trong con người, một “mỏ vàng” mà các nhà làm phim nếu có đủ điều kiện, đủ khả năng thì nên khai thác.
Điều cần làm đúng nhất: Thời lượng phim
Ảnh: Nguyễn Trần Tường Vy (@vyfutos). Địa điểm: Mộng Studio
Trong hai năm gần đây, Hàm Trần lấn sân sang mảng phim nhiều tập, chủ yếu thuộc thể loại kinh dị, giật gân, tâm lý, phát hành trên các nền tảng trực tuyến như Galaxy Play hay Netflix. Nhiều người có thể cho rằng đây là một chiến lược để đạt thành công thương mại, bởi các series chiếu mạng đang phát triển mạnh cả về chất lẫn lượng. Nhưng với anh, lựa chọn làm phim điện ảnh hay series không đơn thuần là chạy theo thị trường, mà xuất phát từ chính câu chuyện mình muốn kể.
Đạo diễn Hàm Trần kể về những ngày đầu với dòng phim dài tập
“Khi nhận một dự án, tôi luôn cân nhắc: câu chuyện này phù hợp với điện ảnh hay phim nhiều tập?”, đạo diễn chia sẻ. Bởi một số tác phẩm có thể truyền tải trọn vẹn trong thời lượng của phim chiếu rạp, trong khi một số khác lại cần được kể dài hơi hơn để khai thác chiều sâu.
Chẳng hạn như Mất tích đêm 30 – series đầu tiên của anh phát hành năm 2024. “Bộ phim dựa trên một vụ án có thật rất đình đám. Nhưng mọi người biết chuyện chứ chưa biết rõ động cơ của những nhân vật liên quan. Tôi chọn hướng làm thành series để mỗi tập khai thác lý do cho vụ việc dưới góc nhìn của những nhân vật khác nhau. Hình thức lẫn thời lượng của phim nhiều tập cho phép tôi biến góc nhìn đó thành thật”, anh lý giải.
Ảnh: Nguyễn Trần Tường Vy (@vyfutos). Địa điểm: Mộng Studio
Một số ý kiến cho rằng phim series chiếu mạng có lợi thế trong việc thể hiện những ý tưởng táo bạo và trực diện hơn, đặc biệt với thể loại kinh dị và các nhà làm phim nên khai thác điều này. Hàm Trần không phủ nhận, nhưng anh vẫn tin vào nguyên tắc “less is more” (càng ít, càng hiệu quả): “Kể cả với Tiệm Ăn của Quỷ trên nền tảng phát trực tuyến, tôi luôn chọn cách cắt cảnh bạo lực trước khi nó thực sự diễn ra, chỉ để lại hậu quả. Vì sao ư? Để tận dụng trí tưởng tượng của con người. Sự mơ hồ mới gieo rắc nỗi ám ảnh lâu dài”.
Anh cũng nhận xét rằng một số phim kinh dị Việt Nam hiện nay lạm dụng yếu tố bạo lực hoặc những cú hù dọa bất ngờ. “Nhưng một khi khán giả đã nhìn thấy rồi, nỗi sợ chỉ đến một lần. Còn nếu không thấy, mỗi lần nghĩ đến, nó lại đáng sợ theo cách khác”.
Đạo diễn Hàm Trần không phủ nhận rằng chuyển đổi sang nền tảng phát trực tuyến là chiến lược hiệu quả để các nhà làm phim tiếp cận khán giả. “Bên cạnh lợi ích rõ ràng là giúp khán giả xem phim bất cứ khi nào, bất cứ đâu, thì cả khán giả lẫn đạo diễn đều có thêm thời gian để chậm rãi tìm hiểu nhân vật, thẩm thấu cốt truyện nhờ vào độ dài của series”.
Nhưng với anh, có một giá trị khác còn quan trọng hơn: những series chiếu mạng là môi trường lý tưởng để nuôi dưỡng thế hệ nhà làm phim trẻ. Anh lý giải:
“Thường thì phim điện ảnh chỉ có một đạo diễn. Nhưng với các series, tôi thực sự mong đến một ngày có thể chỉ đạo tập đầu và tập cuối, còn những tập giữa sẽ do các đạo diễn khác đảm nhiệm. Thế hệ trẻ Việt Nam rất nhiệt huyết với việc sáng tạo. Họ chỉ đang chờ cơ hội để thực hành và thử thách bản thân. Tôi cảm thấy mình có thể đóng vai trò đó khi phát triển các series”.
Phim chiếu rạp về đâu trong thời đại phim chiếu mạng bùng nổ?
Ảnh: Nguyễn Trần Tường Vy (@vyfutos). Địa điểm: Mộng Studio
Sau Tiệm Ăn của Quỷ, đạo diễn Hàm Trần đang chuẩn bị cho dự án điện ảnh mới. Anh đã luôn hoạt động song song ở cả hai lĩnh vực phim chiếu rạp và phim phát trực tuyến, bất kể thịnh suy của từng loại hình.
Dù vậy, vị đạo diễn nhìn thấy nguy cơ: sự phát triển mạnh mẽ của phim chiếu mạng có thể khiến phim chiếu rạp dần mất đi vị thế. Anh chia sẻ: “Nền tảng phát trực tuyến đang bành trướng tại Hàn, các nhà làm phim lẫn khán giả dần dồn hết sự chú ý vào phim chiếu mạng. Hệ quả là phim chiếu rạp bị suy giảm cả về khán giả và lượng sản phẩm. Ở Mỹ, khán giả lo rằng các rạp chiếu phim sẽ phải đóng cửa”.
May mắn thay, Việt Nam không lâm vào tình cảnh này. “Trong thị trường Đông Nam Á, Netflix hiện đang tập trung vào Indonesia trước. Điều đó giúp phim chiếu rạp Việt trụ vững. Đầu năm 2025 vừa qua, phim Việt vẫn đại thắng phòng vé, vẫn có được sự tin tưởng của khán giả. Thực tế, phim chiếu rạp mang đến một cảm giác rất khác so với xem phim trên màn hình điện thoại, khó so sánh để xem loại hình nào tốt hơn, nên phát triển hơn. Chúng ta nên duy trì song song, để cả hai loại hình đều phát triển đa dạng”.
“Khán giả sẽ phân biệt rõ đâu là phim nên xem tại rạp, đâu là nội dung phù hợp với màn ảnh nhỏ”
Trong thời đại của phim chiếu mạng, màn ảnh lớn vẫn có cơ hội. Đạo diễn Hàm Trần nhận thấy một xu hướng phản văn hóa (counter–culture) lý thú đang xuất hiện: khán giả bắt đầu phân biệt rõ ràng đâu là những bộ phim xứng đáng để thưởng thức tại rạp phim, đâu là những nội dung chỉ phù hợp với màn ảnh nhỏ. Chính điều này đang trở thành kim chỉ nam cho các nhà làm phim khi phát triển dự án mới, nắm bắt thị hiếu để mang đến tác phẩm phù hợp hơn đến từng nền tảng.
Thách thức về chi phí sản xuất phim
Ảnh: Nguyễn Trần Tường Vy (@vyfutos). Địa điểm: Mộng Studio
Không phải cuộc cạnh tranh giữa phim chiếu rạp và phim chiếu mạng mà thử thách thực sự là chi phí sản xuất đang ngày càng leo thang sau đại dịch. Chuyện về mức chi phí sản xuất phim tăng vọt lan truyền rộng ở Hàn Quốc và tại Việt Nam, đạo diễn Hàm Trần đang đối mặt với thực tế tương tự: “Bộ phim điện ảnh sắp tới của tôi, Sợi chỉ đỏ (Red Thread), thực chất đã được lên kế hoạch từ hai năm trước. Khi quay lại với dự án này vào thời điểm hiện tại, có những cảnh chúng tôi không thay đổi gì mà chi phí lại đội lên rất nhiều so với ban đầu, lên đến 100.000 USD (hơn 2,5 tỷ đồng)”.
Trước những biến động này, các nhà làm phim buộc phải linh hoạt hơn trong quá trình sản xuất, thay đổi ý tưởng. Đạo diễn Hàm Trần cho rằng, đôi khi những thay đổi bất đắc dĩ lại dẫn đến những giải pháp hay hơn, giúp bộ phim trở nên chân thực mà vẫn tiết kiệm chi phí.
Trong bối cảnh chi phí sản xuất tăng cao, hợp tác với các nền tảng phát trực tuyến có thể là hướng đi giúp các nhà làm phim Việt tiếp cận nguồn tài chính dồi dào và mở rộng tầm ảnh hưởng ra thị thị trường thế giới. Đạo diễn Hàm Trần hy vọng Tiệm ăn của quỷ sẽ có giá trị khẳng định chất lượng của phim Việt, củng cố tiềm năng của thị trường Việt Nam trong đánh giá của những nền tảng lớn như Netflix.
Dự án tiếp theo của đạo diễn Hàm Trần ra sao?
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
ĐẠO DIỄN HÀM TRẦN LÀM PHIM TẾT “MẤT TÍCH ĐÊM 30” DỰA TRÊN CÂU CHUYỆN CÓ THẬT
DỰA VÀO 2 BỘ PHIM NA TRA ĐỂ GIA NHẬP HÀNG NGŨ ĐẠO DIỄN TRĂM TỶ: SỦI CẢO LÀ AI?
VICTOR VŨ ĐẦU TƯ CỔ PHỤC CHO PHIM THÁM TỬ KIÊN: KỲ ÁN KHÔNG ĐẦU
Harper’s Bazaar Việt Nam
