Theo dõi Khi Cuộc Đời Cho Bạn Quả Quýt, bạn sẽ được dịp tìm hiểu về thời trang Hàn Quốc trong thập niên 1960 đến khoảng năm 2000. Ảnh: Netflix
Xứng đáng là bộ phim chính kịch thời đại (period drama) xuất sắc nhất của Netflix trong tháng 3/2025, Khi Cuộc Đời Cho Bạn Quả Quýt (When Life Gives You Tangerines) tái hiện chân thực về cuộc sống và văn hóa Jeju, mang không gian của nhiều thập niên trước đến với khán giả. Khả năng thuyết phục đó không chỉ đến từ việc nhìn ngắm trang phục của nhân vật, mà còn thông qua những câu thoại cùng nhiều chi tiết cài cắm sao cho trang phục trở thành một phần quan trọng trong cốt truyện.
Xem phim, khán giả sẽ được dịp cùng đồng hành với Ae Sun và Geum Myeong – hai thế hệ phụ nữ trong gia đình (thủ vai kép bởi IU) qua những thăng trầm trong cuộc đời và tình cảm của họ, đồng thời tìm hiểu về tiến trình thời trang của Hàn Quốc dàn trải suốt 40 năm: Từ thập niên 60 đầy biến động cho đến những năm 1990 gần gũi, không mấy sai khác với thời trang hiện tại.
Ae Sun và Geum Myeong, hai thế hệ nữ sinh của thập niên 1960 và 1980
Ae Sun (IU) và Gwan Sik (Park Bo Gum) khi còn là những học sinh cấp ba trong thập niên 60. Ảnh: Netflix
Tạo hình đầu tiên của Ae Sun (IU đóng) trong Khi Cuộc Đời Cho Bạn Quả Quýt là vào khoảng năm 1967, khi cô còn là một học sinh cấp ba. Bộ đồng phục cotton màu xanh đen với cổ áo hình cánh lớn màu trắng gần giống áo thủy thủ, kèm bảng tên vải đã làm nên ấn tượng đầu về sự thuần khiết của Ae Sun trong lòng khán giả. Kiểu đồng phục này thịnh hành đến đầu thập niên 80, đi cùng với kiểu tóc ngắn chỉ vừa quá tai. Với nam sinh như Gwan Sik, đồng phục của họ giống với áo Gakuran của Nhật Bản, do chịu nhiều ảnh hưởng từ giai đoạn đầu thể kỷ 20 khi Nhật Bản chiếm đóng Hàn Quốc.
Nam sinh mặc đồng phục giống Gakuran của Nhật Bản. Hình trên được chụp trong một lớp học vào năm 1967. Ảnh: Chosun Ilbo
Đồng phục của các nữ sinh vào năm 1972. Ảnh: Chosun Ilbo
Với những tín đồ yêu thích văn hóa Hàn Quốc, hẳn bạn đã từng nhìn thấy kiểu đồng phục này nhiều lần trong các sản phẩm âm nhạc đến phim ảnh, chứng tỏ đồng phục thời này có tính đồng nhất rất cao, một kiểu được áp dụng ở nhiều nơi. Đó là hệ quả của những quy định nghiêm ngặt xuyên suốt các cấp tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông lẫn đại học nhằm củng cố tinh thần kỷ luật của học sinh, sinh viên. Chẳng hạn như chính sách “Bình chuẩn hóa giáo dục trung học” do Bộ Giáo dục thực hiện năm 1968 đã dẫn đến việc tiêu chuẩn hóa đồng phục, mũ và huy hiệu trường theo từng tỉnh thành.
Ảnh: Netflix
Kiểu đồng phục này bị thay thế vào thập niên 80, khi các trường học dành cho cả nam sinh lẫn nữ sinh dần xuất hiện, cũng là giai đoạn mà Geum Myeong, con gái của Ae Sun học cấp ba. Đồng phục mới gồm blazer với phần cổ áo tiệp màu trang phục, thường là các màu tối như xanh đen hoặc nâu, kèm phụ kiện cà vạt hoặc nơ nhỏ ở cổ. Mái tóc của Geum Myeong cũng được để tự do hơn, cho thấy được xã hội lúc bấy giờ đã phần nào nới lỏng sự kìm kẹp với phụ nữ.
Đồng phục của Geum Myeong thuộc về giai đoạn 1980. Ảnh: @dlwlrma
Eun Myeong, em trai của Geum Myeong (ngoài cùng bên phải) trong giai đoạn cuối thập niên 80, đầu thập niên 90. Ảnh: Netflix
Đến tận những năm cuối thập niên 80, em trai Eun Myeong cũng vẫn áp dụng kiểu đồng phục này nhưng ngày càng thoải mái hơn, không cần cài kín áo blazer như chị gái. Đồng phục của học sinh Hàn Quốc vẫn sử dụng cà vạt từ đó đến nay.
Thời trang trong Khi Cuộc Đời Cho Bạn Quả Quýt: Thập niên 60, 70 du nhập những giá trị phương Tây
Gwan Sik và Ae Sun trên tàu bỏ trốn khỏi Jeju vào năm 1968. Ảnh: Netflix
Như đã đề cập ở trên, Nhật Bản có ảnh hưởng đến đồng phục của học sinh Hàn Quốc trong thập niên 60. Trên thực tế, sự ảnh hưởng này không chỉ gói gọn trong phạm vi đồng phục.
Qua hình ảnh của bà Gwang Rye (mẹ của Ae Sun), Ae Sun lẫn phu nhân Yeong Ran (vợ thuyền trưởng Bu Sang Gil), ta thấy phụ nữ thời bấy giờ ưu ái một kiểu trang phục cho những dịp trọng đại: Áo blazer độn vai kết hợp cùng váy đến đầu gối, thường kén họa tiết và mang các màu sắc nền nã. Có thể cảm nhận rõ âm hưởng từ những bộ suit phương Tây thịnh hành trong thập niên 1940 đã du nhập đến Hàn Quốc thông qua giai đoạn Nhật Bản chiếm đóng.
Bộ đồ đẹp nhất của bà Gwang Rye, mẹ của Ae Sun, là một bộ suit váy màu xanh. Ảnh: Netflix
Thời bấy giờ, các phụ nữ người Nhật thích nghi với không ít giá trị phương Tây do ảnh hưởng từ cuộc Duy Tân Minh Trị từ cuối thế kỷ 19, họ ảnh hưởng đến thời trang của con người Hàn Quốc trong những thập niên sau đó. Sự bùng nổ của các cửa tiệm làm đồ may đo ở khu vực Myeongdong tại Seoul, Daegu hay Busan (thành phố gần đảo Jeju) sau giải phóng vào năm 1945 góp phần nhân rộng sự phổ biến của suit váy trong tủ đồ nữ giới.
Yeong Ran, vợ của thuyền trưởng Bu Sang Gil, mặc suit váy cho ảnh cưới. Ảnh: @serenity__an
Ngoài ra, kiểu áo blouse dài tay với nơ buộc ở cổ cũng thịnh hành với phụ nữ ở giai đoạn này. Cho đến tận ngày hôm nay, bạn vẫn sẽ thấy kiểu áo này chiếm ưu thế, đặc biệt là trong nơi công sở với những chiếc áo làm từ lụa là cao cấp. Nếu không dùng nơ, phụ nữ Hàn Quốc lúc đó thích những chiếc cổ áo peter pan mềm mại, không mấy sai khác với trào lưu Mod ở phương Tây.
>>> THAM KHẢO: MOD STYLE: PHONG CÁCH RETRO THẬP NIÊN 1960 CỦA GIỚI TRÍ THỨC
Vợ hai của dượng Ae Sun mặc áo blouse với nơ cổ. Ảnh: Netflix
Phu nhân Yeong Ran mặc áo cổ Peter Pan trong lần đầu gặp Ae Sun. Ảnh: @serenity_an
Thời trang Hàn Quốc thập niên 60 còn chào đón sự xuất hiện của những chiếc váy mini – lăng xê bởi NTK huyền thoại Nora Noh và ca sĩ Yoon Bok Hee, ảnh hưởng lớn đến những cô gái trẻ, là một cột mốc đánh dấu nữ quyền thời đại mới và cho thấy thời trang dần trở thành phương tiện để thể hiện cá tính chứ không đơn thuần là nét văn hóa chung. Tuy nhiên, Jeju, vì là một hòn đảo, nên có phần chậm trễ trong việc du nhập. Vì vậy mà bộ phim bỏ qua việc khắc họa một món đồ vô cùng đặc trưng trong giai đoạn này của thời trang Hàn Quốc.
Thời trang của IU trong Khi Cuộc Đời Cho Bạn Quả Quýt. Ảnh:@dlwlrma
Dù vậy, phụ nữ trên đảo vẫn có cách thể hiện cái tôi riêng, qua những chiếc váy họa tiết rực rỡ như váy hoa mà Ae Sun đánh cắp từ vợ kế của dượng. Nhiều lần trong bộ phim, họa tiết được nhắc đến như cách phụ nữ thời này tự do thể hiện bản thân khỏi những định kiến của thời đại, đồng thời cũng được xem là biểu tượng của sự sung túc (qua câu nói mà mọi người nói với Ae Sun, khuyên cô lấy chồng giàu có để có thể thỏa thích mặc những chiếc váy hoa). Phụ kiện giai đoạn này cũng được khắc họa thoáng qua trong chiếc khăn chấm bi đội đầu của Ae Sun, giống như cách mà phụ nữ phương Tây thường sử dụng món phụ kiện cho bản phối của mình.
Nét đẹp Hàn Quốc đời thường phản ánh trong thời trang giai đoạn 1970-1980
Ae Sun mặc quần ống loe, một trang phục rất đặc trưng và phổ biến ở những năm 70. Ảnh: Netflix
Di chuyển đến giai đoạn giữa và cuối thập niên 70, cũng là khi Ae Sun và Gwan Sik đã về chung một nhà, cùng nuôi lớn con cái, khán giả được nhìn thấy một bức tranh toàn diện về trang phục đời thường của những người dân lao động ở hải đảo.
Váy dài của Ae Sun, với chun ở đai váy, được gọi là váy Việt Nam. Ảnh: @dlwlrma
Ngoài những chiếc áo sơ-mi kẻ chân phương đi cùng với họ trong ngày dài lao động, có một món đồ phổ biến với phụ nữ ở nông thôn như Ae Sun là “váy Việt Nam” (월남치마 – Wolnam Chima) – dạng váy suông dài, phom rộng rãi và thoải mái với dây chun hoặc đai thun ở eo, phù hợp với nhiều dáng người. Chất liệu sử dụng thường có họa tiết rực rỡ, bắt mắt, làm từ vải sợi tổng hợp có giá thành rẻ. Bạn có thể thấy Ae Sun thường mặc chiếc váy này tại nhà, hoặc mặc váy liền thân với hoa nhí nền nã. Sở dĩ có tên gọi đặc biệt như vậy là vì chiếc váy này thường được các tay lính Hàn Quốc tặng cho người nhà sau khi tham chiến.
Váy cưới của Ae Sun vào giai đoạn thập niên 70. Ảnh: @dlwlrma
Đám cưới của Geum Myeong cũng có dạng tay dài, dáng váy chữ A. Ảnh: Netflix
Váy cưới của Ae Sun cũng mang đậm dấu ấn của thập niên 1970. Phụ nữ thời đó ưa chuộng váy kiểu phương Tây theo dáng chữ A, cổ cao và tay dài. Cho đến tận thập niên 1990 và đầu 2000, xu hướng này vẫn tiếp tục. Cô bé Geum Myeong cũng đã lên xe hoa với đồ cô dâu gần giống mẹ.
Sự gần gũi của thời trang thập niên 90
Ae Sun và các bạn ở trường học. Trong đó, có những bạn mặc đồ năng động theo gồm áo khoác, quần denim, là lối ăn vận thường ngày, cũng có Oh Yerim, một cô bạn có gia cảnh khá giả, đi học bằng suit váy, hay sử dụng các phụ kiện nơ, nón thanh lịch. Ảnh: @dlwlrma
Cùng với sự xuất hiện của Geum Myeong trên màn ảnh là những chiếc quần hay yếm denim. Kiểu quần này đã xuất hiện và bùng nổ tại Hàn Quốc từ thập niên 1970, nhưng vào phim thì đến khoảng cuối thập niên 80, đầu 90 mới góp mặt. Kết hợp với denim là những chiếc áo khoác khaki, áo len dệt kim, áo cổ lọ… thường ứng dụng thủ pháp layering vừa nhằm giữ ấm, vừa chứng tỏ người dân Hàn đã dần quan tâm nhiều hơn đến việc phối kết trang phục sao cho điệu nghệ, rất giống với thời trang hiện tại.
Đến thập niên 90 trong Khi Cuộc Đời Cho Bạn Quả Quýt thời trang dần thay đổi khi các bản phối layering xuất hiện nhiều hơn. Ảnh: @dlwlrma
Ảnh: @dlwlrma
Trong Khi Cuộc Đời Cho Bạn Quả Quýt, khoảnh khắc Geum Myeong đưa gia đình đi gặp gia đình của người yêu là Yeong Beom (Lee Jun Young) cũng cho thấy sự khác biệt trong ngôn ngữ thời trang giữa tầng lớp người lao động và tầng lớp thượng lưu.
Mẹ Geum Myeong, bà Ae Sun chọn trang phục có màu sắc pastel nền nã nhưng cũng cho thấy gu thẩm mỹ có phần điệu đà. Chiếc vòng cổ ngọc trai – một món trang sức gần như là đặc trưng cho mỗi dịp trọng đại của những người phụ nữ trên đảo: Khi mẹ Ae Sun cần đi gặp thầy giáo của con, quyết tâm cày thuê nhiều ngày để mượn được vòng cổ từ em dâu; Khi Ae Sun bỏ trốn khỏi hòn đảo và giờ đây, khi Ae Sun đến gặp sui gia tương lai, cho thấy vòng cổ ngọc trai là món trang sức được dùng để nâng cao địa vị trong mắt những người phụ nữ đảo.
Ngoài ra, qua các chi tiết rải rác trong phim, còn có thể thấy được phụ nữ đảo thường dùng trang sức to bản, nhưng hầu như đem cất nhiều hơn, xem đó là tài sản quý. Khi có thêm trang sức trên người, họ cũng được xem là đang dần trở nên sung túc hơn, giống việc Yeong Ran để tâm Ae Sun đeo kẹp tóc nhiều hơn kể từ khi lấy Gwan Sik, cho thấy chồng cô cưng chiều cô và hai vợ chồng cũng dần có của ăn, của để.
Ae Sun thời trẻ với nhiều trang sức to bản mang đi khi bỏ trốn khỏi Jeju. Thời đó, trang sức chính là gia tài của phụ nữ và được họ gìn giữ cẩn thận. Ảnh: @dlwlrma
Ngược lại, mẹ của Yeong Beom không cần đến vòng cổ ngọc trai hay hoa tai to bản, cũng không cần gì những trang phục sặc sỡ. Bà phô diễn thanh thế qua ghim cài áo lấp lánh hay logo trên chiếc túi hiệu Chanel – Sự thanh lịch, kín đáo gắn liền với đẳng cấp vẫn được ủng hộ bởi rất nhiều hình tượng phụ nữ thành đạt trên màn ảnh Hàn ở thời điểm hiện tại.
Mẹ của Yeong Beom thường hay mặc áo cổ cao, blazer cùng ghim cài áo. Bà còn sở hữu túi xách nắp gập của Chanel. Ảnh: @dlwlrma
Yeong Beom cũng diện các trang phục có logo, như chiếc áo Ralph Lauren, phân biệt mình với tủ đồ của Geum Myeong thường không có logo. Ảnh: @dlwlrma
PHIM GIÚP BẠN TÌM HIỂU VỀ LỊCH SỬ THỜI TRANG:
XEM THE LEOPARD, CẢM NHẬN SỰ LỘNG LẪY TỘT CÙNG CỦA THỜI TRANG Ý NĂM 1860
THỜI TRANG THẬP NIÊN 1990 TRONG PHIM PHỒN HOA CỦA VƯƠNG GIA VỆ
PHONG CÁCH RETRO LÀ GÌ: NHÌN LẠI CÁC THẬP NIÊN TỪ 1920–2000
Harper’s Bazaar Việt Nam
